Từ khi tỉnh nhà được tái lập vào ngày 1/4/1992, HĐND tỉnh có 16 đại biểu được phân bổ từ HĐND tỉnh Thuận Hải, chưa đủ số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh để hoạt động theo Luật Tổ chức HĐND và UBND quy định là 45 đại biểu. Thực hiện sự chỉ đạo của trung ương, cùng với đợt bầu cử đại biểu Quốc hội khóa IX, tỉnh Ninh Thuận đã tổ chức bầu cử bổ sung 29 đại biểu HĐND tỉnh để thành lập HĐND tỉnh khóa V. Đầu nhiệm kỳ, HĐND tỉnh khóa XI, có 50 đại biểu, với tỷ lệ cơ cấu, thành phần: Đại biểu nữ chiếm tỷ lệ 32%; đại biểu là người dân tộc thiểu số 12%; đại biểu trẻ tuổi 14%; đại biểu ngoài đảng 6%; đại biểu có tôn giáo 6%; đại biểu tái cử 42%; đại biểu chuyên trách 18%; đến giữa nhiệm kỳ 2021-2026, HĐND tỉnh đã cho thôi nhiệm vụ 1 đại biểu, nay còn 49 đại biểu.

Kế thừa và phát huy những kết quả đạt được, ngay từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026, HĐND tỉnh đã xác định mục tiêu xây dựng HĐND tỉnh vững mạnh, nâng cao năng lực thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, nhất là nâng cao năng lực thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn trong việc quyết định các vấn đề về KT-XH, quốc phòng, an ninh của địa phương theo nghị quyết của Tỉnh ủy và quy định của pháp luật; tập trung các giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động, qua đó đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực công tác. Chất lượng các kỳ họp HĐND tỉnh không ngừng được nâng lên. Công tác chuẩn bị nội dung, chương trình và cách thức tổ chức, điều hành kỳ họp được đổi mới, bảo đảm chất lượng, đúng theo quy định, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhu cầu, nguyện vọng của cử tri và nhân dân trong tỉnh. Trên cơ sở yêu cầu, nội dung của từng kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh chủ trì, tổ chức họp liên tịch với UBND tỉnh, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh để chuẩn bị nội dung, chương trình chặt chẽ, chu đáo. Phân công, chỉ đạo các ban HĐND phối hợp, đôn đốc cơ quan chủ trì soạn thảo chuẩn bị báo cáo, tờ trình, đề án, dự thảo nghị quyết; từ khâu đề nghị xây dựng nghị quyết đến quá trình triển khai tổ chức thực hiện đảm bảo đúng quy trình, quy định. Chú trọng việc lấy ý kiến phản biện xã hội của tổ chức Mặt trận và các đoàn thể chính trị, các đối tượng chịu sự tác động của nghị quyết, nhất là về các cơ chế, chính sách liên quan trực tiếp đến đời sống của nhân dân. Tại mỗi kỳ họp, bố trí thời gian hợp lý để các đại biểu HĐND tỉnh thảo luận ở tổ và hội trường; Thường trực HĐND, các ban HĐND, đại biểu HĐND phát huy vai trò, trách nhiệm chủ động nghiên cứu, thu thập thông tin từ cơ sở để có đủ căn cứ thảo luận cho ý kiến và quyết nghị. Do đó, nghị quyết ban hành tại các kỳ họp đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, có tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn được xem trọng, ngày càng đáp ứng sự quan tâm và yêu cầu của cử tri và nhân dân. Để các phiên chất vấn và trả lời chất vấn bảo đảm chất lượng, Thường trực HĐND tỉnh lựa chọn các nhóm vấn đề bức xúc, nổi cộm mà dư luận, cử tri, đại biểu HĐND quan tâm. Bố trí thời gian tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn hợp lý, phù hợp trong chương trình kỳ họp. Vấn đề chất vấn của đại biểu HĐND cũng như trả lời chất vấn của các cấp, các ngành chức năng ngắn gọn, trọng tâm, đầy đủ, đi thẳng vào vấn đề. Chủ tọa điều hành tạo không khí dân chủ, bình đẳng, tăng tính tranh luận; đồng thời, kết luận thẳng thắn, rõ vấn đề mà người trả lời chất vấn đã làm được, chưa làm được, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu đối với vấn đề đại biểu đã chất vấn.

Công tác thông tin tuyên truyền trước, trong và sau các kỳ họp HĐND tỉnh được đẩy mạnh nhằm phản ánh đầy đủ, kịp thời các nội dung của kỳ họp tới đông đảo cử tri, tạo điều kiện cho nhân dân theo dõi, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước ở địa phương; tiếp thu các ý kiến phản ánh của nhân dân về nội dung của kỳ họp. Sau mỗi kỳ họp, Thường trực HĐND tỉnh chủ trì phối hợp với UBND,

Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức rút kinh nghiệm để chuẩn bị tốt hơn cho kỳ họp sau.

Đến nay, HĐND tỉnh khóa XI đã tổ chức 11 kỳ họp, gồm 4 kỳ họp thường lệ, 7 kỳ họp chuyên đề, kỳ họp để giải quyết vấn đề phát sinh, đột xuất. Qua đó đã ban hành 192 nghị quyết chuyên đề về KT-XH, trong đó có nhiều nghị quyết quan trọng liên quan trực tiếp đến phát triển của tỉnh, đời sống nhân dân như: Nghị quyết về huy động nguồn lực, phát triển kinh tế biển, đầu tư công, phát triển công nghiệp; cải cách hành chính, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chủ trương đầu tư các dự án, quản lý đất đai, hỗ trợ về y tế, giáo dục, đào tạo...

Thực hiện Chỉ thị số 10-CT/TU ngày 23/6/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về lãnh đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, khảo sát của HĐND các cấp tỉnh Ninh Thuận nhiệm kỳ 2021-2026, HĐND tỉnh đã tập trung các giải pháp đổi mới, cải tiến hoạt động giám sát, khảo sát của HĐND tỉnh. Hằng năm, Thường trực HĐND tỉnh xây dựng chương trình, kế hoạch, nội dung giám sát chuyên đề phù hợp, đúng trọng tâm. Nội dung giám sát tập trung vào các vấn đề bức xúc, được dư luận, cử tri và đại biểu HĐND quan tâm. Có sự phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng cho từng thành viên đoàn giám sát nghiên cứu các thông tin liên quan... để làm việc với cơ quan, đơn vị, địa phương được giám sát hiệu quả cao nhất. Phương pháp giám sát cũng được đổi mới: Giám sát tại các kỳ họp qua xem xét báo cáo, qua chất vấn và trả lời chất vấn; làm việc tại các cơ quan, đơn vị, địa phương; chú trọng khảo sát thực tế, cơ sở; tổ chức giải trình tại phiên họp Thường trực HĐND tỉnh. Có sự nghiên cứu, so sánh, đối chiếu kết quả thực hiện với các quy định hiện hành của Nhà nước, nghị quyết của HĐND tỉnh. Việc xây dựng báo cáo kết quả giám sát đúng yêu cầu về thời gian, tổng hợp đầy đủ, chính xác thông tin thu được qua thực tế giám sát, đảm bảo khách quan, có căn cứ, chỉ ra được những hạn chế, thiếu sót, những bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật và đề xuất hướng giải quyết khả thi, kiến nghị cơ quan chức năng có những giải pháp để khắc phục. Thường trực HĐND, các ban và từng đại biểu HĐND tỉnh thường xuyên theo dõi, giám sát, đôn đốc các cơ quan, đơn vị, địa phương được giám sát thực hiện nghiêm túc kết luận của đoàn giám sát góp phần đưa nghị quyết của Đảng, của HĐND tỉnh, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào đời sống, đáp ứng nhu cầu, nâng cao đời sống của nhân dân, góp phần thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu phát triển KT-XH đã đề ra. Từ đầu nhiệm kỳ 2021-2026, ngoài giám sát tại các kỳ họp, HĐND tỉnh đã tổ chức gần 30 đợt giám sát, khảo sát với các nội dung, chuyên đề ảnh hưởng lớn đến phát triển KT-XH của tỉnh như: Giám sát cải cách hành chính, cải thiện các chỉ số cạnh tranh, giám sát về công tác quy hoạch phát triển KT-XH, giám sát đầu tư công, giám sát về nguồn nhân lực, giám sát quản lý đất đai, giám sát đảm bảo thực hiện giảm nghèo bền vững và thực thi có hiệu quả các chương trình mục tiêu...

Bên cạnh đó, HĐND tỉnh tích cực đổi mới hình thức, nội dung và phương pháp tiếp xúc cử tri. Các ý kiến, kiến nghị chính đáng của cử tri được tổng hợp kịp thời, đầy đủ, phản ánh đến cơ quan, đơn vị có thẩm quyền giải quyết kịp thời; tăng cường giám sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan liên quan. Việc tiếp công dân, giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của công dân được thực hiện tốt, theo quy định của pháp luật. Đổi mới trong hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp công dân là các tổ đại biểu, đại biểu HĐND tăng cường khảo sát thực tế đối với kiến nghị, phản ánh của cử tri; có báo cáo, kiến nghị, đề xuất kịp thời cơ quan có thẩm quyền để giải quyết thỏa đáng vấn đề cử tri quan tâm, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của nhân dân. Qua đó, năng lực, trách nhiệm, vai trò của đại biểu, các tổ đại biểu HĐND tỉnh không ngừng được nâng cao, xứng đáng là đại biểu dân cử, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của cử tri và nhân dân.

Nhằm hoàn thiện, củng cố, đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng hoạt động, khẳng định vị trí, vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của người dân, thời gian tới, HĐND tỉnh tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:

Thường xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng các kỳ họp HĐND. Chú trọng làm tốt công tác chuẩn bị tổ chức kỳ họp, nhất là đối với các nội dung trình HĐND xem xét, quyết định; lãnh đạo tốt công tác cán bộ, lấy phiếu tín nhiệm... Phát huy tinh thần dân chủ, trách nhiệm, đổi mới, sáng tạo của đại biểu HĐND trong quá trình tổ chức các kỳ họp. Nâng cao chất lượng xây dựng nghị quyết, bảo đảm sát đúng, có tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu phát triển của địa phương, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ các nghị quyết, chỉ thị, chủ trương của cấp ủy đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đặc biệt, nâng chất lượng công tác chất vấn và trả lời chất vấn, hoạt động giải trình tại các kỳ họp và các phiên họp của Thường trực HĐND tỉnh theo hướng tập trung đi vào chiều sâu, giải quyết những vấn đề trọng tâm, bức xúc, nhiều cử tri quan tâm, đảm bảo nguyên tắc dân chủ, công khai, có tính tranh luận, đối thoại với tinh thần thẳng thắn, xây dựng; thường xuyên theo dõi, đôn đốc, giám sát việc thực hiện những cam kết của các tổ chức, cá nhân về trách nhiệm đã hứa trước HĐND và cử tri.

Nâng chất lượng công tác giám sát, khảo sát, đảm bảo đồng bộ, hiệu quả, đúng trọng tâm, trọng điểm. Chú trọng đi vào chiều sâu, lựa chọn những vấn đề bức xúc, tác động lớn đến đời sống nhân dân và sự phát triển KT-XH của địa phương để thực hiện giám sát. Đổi mới về phương thức, hình thức giám sát gắn với tăng cường trách nhiệm, vai trò giám sát của từng đại biểu, tổ đại biểu HĐND.

Tăng cường và nâng cao chất lượng tiếp xúc cử tri, tiếp công dân; đổi mới hình thức tiếp xúc cử tri, tiếp công dân theo hướng sâu sát, thiết thực, hiệu quả; quan tâm tiếp xúc cử tri theo chuyên đề; chú trọng mở rộng các đối tượng cử tri được mời tham dự các hội nghị tiếp xúc cử tri. Quan tâm thực hiện tốt công tác giải quyết đơn thư của công dân theo luật định.

Tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy của HĐND tỉnh; nâng cao trình độ năng lực và tinh thần trách nhiệm của đại biểu HĐND đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Đổi mới phương thức làm việc, tăng cường công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp, đảm bảo chất lượng, hiệu quả, phù hợp, kịp thời. Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số... giúp HĐND tỉnh nâng cao chất lượng, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV đã đề ra.